Waarom Chinese voedingsleer? Gaan we nu echt met stokjes eten?

Waarom Chinese voedingsleer? Gaan we nu echt met stokjes eten?

Nou nee, dat is zeker niet de bedoeling.

Traditionele Chinese geneeskunde (TCM) is duizenden jaren oud en is door de eeuwen heen weinig veranderd. Het basisconcept is dat een vitale levenskracht, Qi genaamd, door het lichaam stroomt. Elke onbalans met Qi kan ziekte veroorzaken. Deze onbalans wordt meestal veroorzaakt door een verandering in de tegenovergestelde en complementaire krachten waaruit de Qi bestaat. Deze worden yin en yang genoemd.

Voeding is een belangrijke pijler in de TCM om deze balans weer terug te brengen en ook vooral om preventief te werken. De Chinezen zetten voeding al duizenden jaren in als medicijn voor lichaam én geest. De eerste artsen in China werkten alleen met voeding.

Hieronder een omschrijving waar de TCM naar kijkt.

De anamnese

De TCM is vooral heel sterk in het stellen van een anamnese.

Vooral het gaan herkennen van veel klachten geeft houvast over hoe om te gaan met voeding.

De TCM kijkt altijd hoe het met de Qi gaat (levenskracht, vitaliteit, energie) en naar de balans die er in de organen is; is het daar te koud, te warm, te nat, te droog, is het bloed op orde?

Hieronder een paar voorbeelden:

• Qi: vermoeidheid en het begin van veel kleine klachtjes, piekeren, ik wil suiker!!
• Koude: diarree, koude handen/voeten, angst, vaak moeten plassen.
• Hitte: hele dag door eten, snel geïrriteerd, altijd dorst, opvliegers, zware menstruatie.
• Droogte: droge huid, droge ogen, constipatie, ’s nachts transpireren.
• Afvalstoffen: vaak verkouden, pijn in de gewrichten, huidproblemen, overgewicht, suf in het hoofd, emotioneel naar beneden getrokken voelen.
• Bloed: duizelig, haarverlies, depressie, slaapproblemen, onscherp zicht.

Herkennen van een gezonde spijsvertering

Hoe weet je dat je spijsvertering gezond is? Waar kijkt de TCM naar:

• Is er genoeg energie?

• Heb je een goede ontlasting?
• Slaap je goed?

De 5 smaken

Er zijn 5 smaken die allemaal een andere werking hebben in het lichaam.

Zoet, scherp, zout, zuur en bitter. Elke smaak heeft een werking op een orgaan, deze kan voedend werken of het orgaan belasten.

De thermische werking

Geheel anders dan de westerse voedingsleer werkt de TCM met de thermische werking. Voeding kan koud, verfrissen, neutraal, warm of verhittend zijn. Deze eigenschappen hebben een invloed op onze organen. Gember is warm en als een van je organen oververhit is, dan is de moderne trend van gemberthee drinken wellicht toch niet zo gezond...

De energetische werking

De TCM telt geen calorieën! Die kijkt hoe voeding in het lichaam werkt, wat oorzaak en gevolg is. We gaat om voelen wat het met ons doet en om het eten niet analyseren in een laboratorium. Kwaliteit van voeding, bewaren daarvan en de bereiding spelen een centrale rol.

Verteerbaarheid van voeding

Al is je voeding nog zo goed, als het niet verteerbaar gemaakt wordt, dan neem je het niet op.

Het aarde element (maag en milt) spelen voor een goede vertering een centrale rol in de TCM. Gerichte voeding en de bereidingswijzen hebben een positieve invloed op de maag en de milt.

Pathogene factoren

Er is heel wat van buitenaf wat ons ziek maakt zoals het klimaat en emoties. Vandaar dat er ook altijd naar leefstijl wordt gekeken.

Leeftijd, constitutie, conditie

We zijn allemaal zo verschillend en in een andere fase in ons leven, ook dat is van invloed op onze gezondheid.

Belangrijke kenmerken van de vijf elementen

Een Chinese geneesheer zoekt zijn verklaring door te kijken naar de natuur en probeert de symptomen te koppelen aan natuurverschijnselen om zo ziektes te interpreteren. 

Het Vijf elementenmodel is een cyclus van deze natuurverschijnselen, een model dat constant in beweging is. In het model kun je alles plaatsen wat aan beweging onderhevig is zoals de seizoenen, het etmaal, de windrichtingen, enz. Er zijn veel aspecten die aan de Vijf elementen verbonden kunnen worden. Zie onderstaand schema. Dit schema geeft weer hoe alles met elkaar verbonden is. Dit is een typische denkwijze uit het oude China. Microkosmos en de macrokosmos worden aan elkaar gekoppeld, zodat alles met elkaar in evenwicht is. Alles staat onder invloed van het Qi, de levensenergie. De Qi houdt het hele schema in balans. Alle voedingsmiddelen zijn te plaatsen in dit model.

Overzichtstabel van de vijf fasen:

Element	Hout	Vuur	Aarde	Metaal	Water
Seizoen	Lente	Zomer	Nazomer	Herfst	Winter
Klimaat	Wind	Hitte	Vocht	Droogte	Koude
Tijd	Ochtend	Voormiddag	Namiddag	Schemering	Nacht
Smaak	Zuur	Bitter	Zoet	Scherp, pittig	Zout
Yin orgaan	Lever	Hart	Milt	Long	Nier
Yang orgaan	Galblaas	Dunne darm	Maag	Dikke darm	Blaas
Emotie	Woede	Vreugde	Piekeren	Zorgen, verdriet	Angst
Lichaamsdeel	Oog	Tong	Mond	Neus	Oor

 

Vanuit deze visie kijkt de TCM-voeding naar de kenmerken van het aarde-, metaal-, water-, hout- en vuurelement met de bijpassende organen:

• De functies van de organen en hun pathologieën
• Hoe de organen elkaar beïnvloeden, voeden of uitputten
• Wanneer de organen op hun sterkste tijdspunt zijn
• Welke voeding daar invloed op heeft
• Vooral het aarde element is van belang, die staat centraal: het versterken van de spijsvertering!

Echter: de voedselsamenstelling in China afgestemd op de gemiddelde chinees ("Han"). De Chinese samenstelling van voeding past bij veel mensen goed, voor sommige mensen is het echter niet optimaal. Voor ons in Europa wijken de individuele voedingsbehoeften echter vaak af van de Chinese voedingsleer! In Europa zijn er veel verschillende volkeren en allerlei gemengde stofwisselingstypen, dus het is noodzakelijk om daar rekening mee te houden.